الف. راهكارهاي مبنايي و اصولي:
1. تفكر و انديشه: يكي از موانع مهم تهذيب نفس و يكي از علل انجام گناه غفلت و بي‌خبري است. اگر ما در شبانه روز سرگرم زندگي دنيا باشيم و ياد خدا و مرگ را فراموش كنيم و اگر ساعتي در كارهاي خود و عواقب آن انديشه نداشته باشيم، به احتمال قوي گرفتار گناه و معصيت مي‌شويم و اگر به دستورات الهي توجه داشته باشيم و حساب و كتاب قيامت را همواره در نظر داشته باشيم، مسلماً خود را آلوده به گناه و معصيت نخواهيم كرد.
2. حضرت علي ـ عليه السّلام ـ فرمود: هر كس كه ....
الف. راهکارهای مبنایی و اصولی:
1. تفکر و اندیشه: یکی از موانع مهم تهذیب نفس و یکی از علل انجام گناه غفلت و بی‌خبری است. اگر ما در شبانه روز سرگرم زندگی دنیا باشیم و یاد خدا و مرگ را فراموش کنیم و اگر ساعتی در کارهای خود و عواقب آن اندیشه نداشته باشیم، به احتمال قوی گرفتار گناه و معصیت می‌شویم و اگر به دستورات الهی توجه داشته باشیم و حساب و کتاب قیامت را همواره در نظر داشته باشیم، مسلماً خود را آلوده به گناه و معصیت نخواهیم کرد.
2. حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمود: هر کس که قلبش را با تداوم فکر و اندیشه، آباد سازد، افعالش در باطن و ظاهر خوب خواهد شد.[1]
2. تأدیب و مجازات: برای این که در تهذیب نفس و ترک گناه پیروز شویم می‌توانیم از تنبیه و مجازات استفاده کنیم. در آغاز نفس خودمان را مورد خطاب و تهدید قرار دهیم که: من تصمیم گرفته‌ام که فلان گناه را ترک کنم، اگر در این کار با من همکاری نکنی و مرتکب گناه شوی فلان مجازات را درباره‌ات اجرا می‌کنم، مثلاً اگر به نامحرم نگاه کنی، 3 روز روزه می‌گیرم.
اگر مدتی انسان به این برنامه ادامه دهد و مقید به انجام آن باشد راه شیطان را می‌تواند محدود کند و نفس امّاره را مهار کند، یعنی اینکه راه ورود شیطان بسته می‌شود. علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: «گرسنگی برای به اسارت در آوردن نفس و شکستن عادت‌های بد، کمک خوبی است.»[2]
3. توجه به کرامت ذات و تقویت ارزش‌های انسانی: اگر انسان توجه کند که موجود گرانبهایی است و از علم و کمال و جمال الهی برخوردار است و مقامی بس بلند و رفیع دارد، اخلاق رذیله و ارتکاب گناه را دون شأن خویش می‌داند و طبعاً از آنها بیزار خواهد بود. وقتی فهمید روح انسان، موجودیت حقیقی انسان الهی است و از عالم بالا آمده، شهوت‌ها و خواسته‌های حیوانی در نظرش بی‌ارزش و تمایل به فضایل اخلاقی در وجودش احیاء خواهد شد.
علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: هر کس که نفس خودش را گرامی بدارد، شهوت‌های برایش کوچک و بی‌ارزش خواهد بود.[3]
4. ترک معاشرت با دوستان بد: انسان موجودی است اثر پذیر و مقلّد، بسیاری از صفات و آداب و رفتارش را از انسان های دیگر که با آنها در ارتباط است فرا می‌گیرد، مخصوصاً دوستان نزدیک تأثیری شگرف بر رفتار انسان می‌گذارند و دوستی با افراد فاسد باعث یادگیری رفتارهای زشت آنان و افتادن در دام گناه و معصیت خواهد شد.
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: از همنشینی با دوست بد جداً اجتناب کن که همنشین خود را به هلاکت می‌رساند و به آبرویش لطمه می‌زند.[4]
5. دوری از جاها و مکانهای لغزش انگیز: برای کسانی که در صدد ترک گناه و شهوات هستند ضرورت دارد که چشم و گوششان را از مناظر شهوت انگیز و فساد و انحراف ممنوع سازند، و در مجالسی که احتمال قوی می‌دهند گناه انجام می‌شود شرکت نکنند و لذا در اسلام توصیه شده که انسان در مجالس حرام از قبیل مجلس قمار، شراب، و غیره، شرکت نکند از نگاه به نامحرم و خلوت با زن اجنبی نداشته باشد و با نامحرم خنده و شوخی نکند.
حضرت علی ـ علیه السّلام ـ فرمودند: «اذا ابصرت العین الشهوة عمی القلب عن العاقبة؛ وقتی چشم، شهوت را ببیند، قلب از عاقبت اندیشی نابینا می‌گردد.»[5]
6. جلو مقدمة تحریک شهوت را بگیریم و یکی از مقدمات تحریک شهوت نگاه به نامحرم و جنس مخالف است و قرآن کریم می‌فرماید: «قُل للمؤمنین یغضّوا مِن ابصارِهم؛ به مؤمنان بگو چشم‌ها و دیدگان خود را از نگاه به نامحرم فرو بندند.[6]
از این آیه استفاده می‌شود که نگاه به نامحرم باعث تحریک شهوت می‌شود و لذا باید چشم‌ها را محافظت نمود.
شاعر می‌گوید:
ز دست دیده و دل هر دو فریاد هر آنچه دیده بیند دل کند یاد
بسازم خنجری نیشش ز فولاد زنم بر دیده تا دل گردد آزاد
ب. راهبردهای عملی:
1. افکار جنسی را که به افکارتان خطور می‌کند بلافاصله با ذکر خدا و یاد آسیب‌های معنوی گناه از ذهن خود دور سازید.
2. اوقات فراغت خود را با مطالعه، ورزش،زیارت، عبادت و سایر فعالیت‌های مثبت پر کنید.
3. از نگاه کردن به مواضع جنسی و برجستگی‌های بدن دیگران پرهیز نمایید.
4. ایمان مذهبی خود را تقویت کنیدو توسل و دعا داشته باشید.
5. از نگاه کردن به تصاویر و فیلمهای تحریک کننده و لباس جنس مخالف، جدا پرهیز نمایید.
6. از فکر کردن و تصور و تخیل جنس مخالف و مسائل جنسی خودداری کنید.
7. از مشاهدة اعمال، رفتار و گفتار زوج های جوان خودداری کنید.
8. از معاشرت و سخن گفتن و نگاه کردن به جنس مخالف، حتی کودکان جذاب و خوش سیما خودداری ورزید.
9. خوردن غذاهای محرک و دارای کالری زیاد، مانند خرما، پیاز، فلفل و غیره را به حداقل برسانید.
10. به بدی و عواقب گناه و شهوترانی فکر و اندیشه کنید.[7]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ابراهیم امینی، خودسازی، (قم، انتشارات شفق)، چ دهم، 1380، ص 101.
[2] . منبع قبلی، ص 102.
[3] . منبع قبلی، ص 104.
[4] . منبع قبلی، ص 108.
[5] . منبع قبلی، ص 109.
[6] . سوره نور،آیه 29.
[7] . موسسه پژوهشی فرهنگی اشراق، خود ارضایی یا ارضای انحرافی جنسی، (نشر مبعث، چ اوّل، 1379).
برچسب‌ها:
